بلندترین-آبنما

آبنمای ملک فهد عربستان، بلندترین و باشکوه ترین فواره دنیا، چگونه ۳۶ سال مداوم کار می کند؟

9 نوامبر 2021

نویسنده: مدیر پورتال

آبنمای ملک فهد عربستان، بلندترین و باشکوه ترین فواره دنیا، چگونه ۳۶ سال مداوم کار می کند؟

اگر به دنبال بزرگترین ها و شاخص ترین ها در بین آبنماهای موجود در کره زمین بگردیم، پیدا کردن نام بلندترین آبنما دنیا کار سختی نیست. بنابراین خیلی ها تا کنون با بلندترین آبنما دنیا آشنا شده اند و درباره آن شنیده اند و در نهایت به سادگی از کنار آن گذشته اند. اما رویکرد آب آرا آبنما، به عنوان یک شرکت تخصصی در حوزه آبنما ، قدری متفاوت بوده و نمی تواند به سادگی از کنار این آبنما گذر کند.

آبنمای ملک فهد، بلندترین آبنما دنیا یک آبنمای صرفا بلند نیست. این آبنما یک شاهکار ساخته بشری است که توسط علوم مهندسی خلق شده و نگهداری می شود.
در هر دانش یا تجربه عملیاتی، وقتی که وارد حوزه ابرسازه ها می شویم، نقاط پنهان و چالش های متعددی وجود دارند که بخش عمده آن ها قابل پیش بینی نیز نیستند. هنگامی که صحبت از فواره ای با ارتفاع بیش از ۳۰۰ متر می شود، با یک ابر پروژه روبرو هستیم.
پس ما در تحریریه آب آرا نمی توانیم به سادگی از کنار این ابر ساخته بشری عبور کنیم و از پیچیدگی ها و جزئیات آن غافل شویم. با توجه به قدمت ۳۶ ساله آبنمای ملک فهد، و کارکرد صحیح آن پس از این مدت طولانی، نکته مهم آموزنده دیگری را در بر دارد و آن اصل تعمیر و نگهداری پروژه های آبنما می باشد.
تعمیر و نگهداری، لازمه دوام عملکرد هر پروژه ای می باشد که در فرهنگ حرفه ای جایگاه مشخص و اساسی دارد. در همین راستا اطلاعات بدست آمده از فرآیند های نگهداری آبنمای ملک فهد را نیز به اختصار به اشتراک می گذاریم.

بلندترین-آبنما

 

آبنمایی که امروزه در آسمان جده حکم فرمایی می­کند دومین تلاش مهندسان شرکت SETE می­باشد که در محدوده کاخ سلام ساخته شده است. آبنمای اول، طی سال­های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۳ با الهام از آبنمای آب شیرین شهر ژنو الهام ساخته شد.
آبنمای ژنو ارتفاعی در حدود ۱۴۰ متر دارد و این آبنمای عظیم در هر لحظه حدود ۷ تن آب را با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت به هوا می­برد.
در طی مصاحبه­ای در سال ۲۰۰۵ میلادی، جورج آنتونوپولوس مهندس ارشد پروژه آبنمای جده در شرکت SETE اذعان داشت “بعد از اینکه این آبنما ساخته شده، به این نتیجه رسیدیم که ارتفاع این آبنما کافی نیست و این ارتفاع در مقایسه با جاذبه­ های اطراف چشمگیر نمی­باشد.
جده یک شهر بزرگ و در حال توسعه است و  همه چیز در جده بزرگ و با شکوه می­باشد. ۱۲۰ متر ارتفاع خوبی است اما به اندازه کافی چشمگیر نیست. “
بنابراین، در مرحله بعدی تصمیم به ساختن فواره­ای با عظمت منحصر به فردی گرفته شد که ارتفاع آن به بیش از ۳۰۰ متر می­رسید.
ریچارد باکوس رئیس خدمات فنی شرکت SETE گفته است: ” در طی ۳۶ سال گذشته قطعا آبنمای ملک فهد جده، دستاورد اصلی این شرکت در عربستان است و ما هر ماه از سال و هر روز از ماه بابت این آبنما احساس غرور می­کنیم.”
بلندترین آبنما، این عظمت چالش­های منحصر به فردی را با خود به همراه داشت. بیشتر آبنماهای سر تا سر جهان به وسیله آب شیرین کار می­کنند، اما آبنمای جده از آب شور دریای سرخ استفاده می­کند.

 

خاصیت سایندگی نمک و ذرات معلق شن مشکلات خاصی به همراه خود دارد. خطر خورندگی به وسیله نمک باید به حداقل خود می­رسید، زیرا خورندگی موجب تعویض مکرر لوله­ ها شده و باعث افزایش هزینه ­های تعمیر و نگهداری می­شود.
پمپ­های عظیم، تابلو برق­ها و سایر تجهیزات می بایست در نزدیکی آبنما قرار می­گرفتند تا از اصطلاک مسیر لوله­ ها بکاهند. این موضوع ظاهری نامناسب در اطراف کاخ ایجاد می­کرد. به همین سبب پیشنهاد دادند که لوله‌ها در زیر زمین کار شوند. این راه حل در بیان ساده است ولی عملیاتی کردن آن بسیار دشوار بود.

همچنین طرح ظاهری پوشش بیرونی نازل آبنما نیز از آتشدان عربی با نام مبخره الهام گرفته شده که جایگاه ارزشمندی در فرهنگ این کشور دارد.تجهیزات لوله­ های انتقال قبلی در جای خود دست نخورده باقی ماندند اما سایر تجهیزات الکتریکال و مکانیکال مجددا و به صورت خاص برای آبنمای جدید طراحی و ساخته شدند. اتاق پمپاژ و تابلو برق­های جایگزین در ربیغ ساخته شدند.  شرکت SETE در آن زمان در حال احداث پالایشگاه نفت در آنجا بود.
به بیان آنتونوپولوس اتاق پمپاژ و تابلو برق­ها برای جانمایی بر روی سکویی به طول ۹۰ متر ساخته شدند. این سکو بر روی کف دریا احداث گردید. در باب عظمت این پروژه همین کفایت می کند که تنها برای ساختن اتاق پمپاژ آبنما از ۷ هزار تن بتن استفاده شده است که معادل مقدار مورد نیاز برای یک ساختمان ۵ طبقه می­باشد.
سازه­های تکمیل شده  به جده منتقل شدند. قبل از جانمایی سازه بر روی سکو، کف دریا تسطیح شد. ابتدا سکوی مدنظر را غرق و در جای در نظر گرفته شده ثابت کردند. سپس سازه­ها را غرق کردند و بر روی سکو جانمایی کردند. برای دسترسی به اتاق پمپاژ راه روهای دسترسی ساخته شدکه بعد از خشک شدن ساختمان­ها تجهیز شدند.

بلندترین-آبنما

 

به بیان آنتونوپولوس”تمام تجهیزات الکتریکال و مکانیکال این آبنمای عظیم در حدود ۲۰ تا ۳۰ متر زیر آب هستند. اتاق پمپاژ اصلی دارای ۳ دستگاه پمپ گریز از مرکز بزرگ برای پمپاژ فواره آبنما و ۱۸ دستگاه پمپ کمکی برای سیستم های خنک کاری، روغن کاری پمپ های اصلی و زهکشی اتاق پمپاژ است.
بعد از مرحله طراحی آبنما، دو تا سه سال طول کشید تا سازه­ های آبنما در محل مورد نظر قرار داده شوند. همه چیز این آبنما را از صفر شروع کردیم و در سال‌های اول در حین پیشبرد ساخت آبنما، اطلاعاتی به دست می‌آوردیم که آن‌ها را توسعه داده و در جنبه‌های خاصی از طراحی به کار بردیم”
دبی هرکدام از پمپ های آبنما ۶۲۵ لیتر در ثانیه می­باشد. ۲ دستگاه از پمپ­ها مسئولیت تامین دبی مورد نیاز نازل آبنما را بر عهده دارند و سومین پمپ برای پشتیبانی پمپ­های آبنما در هنگام خرابی نصب شده است. این پمپ­های عظیم­ توسط شرکت سولزر سوئیس ساخته شده است و سازندگان سالانه برای بررسی و سرویس آن­ها به جده می­روند. جالب است که با گذشت بیش از ۳۶ سال، این پمپ­ها بدون هیچ ایرادی در حال کار کردن می­ باشند.

بلندترین-آبنما

 

پس از ساخت بلندترین آبنما، آبنما ملک فهد، این پروژه به طور مداوم چالش های جدیدی را بروز می داد و مهندسان شرکت SETE هر بار پاسخ های جدید و نوآورانه ای را ارائه می­داند. آنتونوپولوس گفت: “منحنی رشد و توسعه پروژه در ۲ سال اول بصورت پیوسته صعودی بود” این آبنما در حال حاضر ۳۶ سال است که با تعمیر و نگهداری برنامه ریزی شده کار می­کند و تا کنون هیچ مشکل اساسی به وجود نیامده است.
فاصله پمپ های آبنما تا نازل آبنما در حدود ۳۵۰ متر می باشد. قطر لوله­ های رانش آبنما در طول این مسیر به طور پیوسته از ۸۰۰ میلی­متر به ۱۲۶ میلی­متر کاهش می­یابد تا سرعت آب را افزایش داده و به ارتفاع مورد نظر دست یابد.  در این آبنمای عظیم، آب با سرعت باور نکردنی ۳۷۵ کیلو­متر در ساعت از نازل خارج می­شود و ستون آب فواره به مدت ۱۵ ثانیه با وزنی بیش از ۱۸ تن در هوا معلق می­ماند.
تجربیات صنعتی از آبنماهای داخل آب شور دریا وجود داشت، اما نه در چنین سرعت و فشار آب و ارتفاع فواره مشابه آبنمای ملک فهد. به دلیل آنکه تا کنون تاثیرات آب دریا در ابر آبنماها بررسی نشده بود، با مشکلاتی جدیدی از قبیل سایش شدید نازل آبنما مواجه شدیم. او توضیح می دهد که این سایش به دلیل ترکیب نیروی زیاد برشی آب، نمک آب دریا و میکرو ذرات ساینده معلق ایجاد می شود.
این فرآیند شبیه به هیدروبلاست یک تکه استیل است. در نتیجه در ابتدای راه ا اندازی آبنما، هر ماه نازل­ باید تعویض می­شد. بنابراین مهندسان شرکت SETE دست بکار شدند و شروع به ساخت آلیاژ خاصی کردند که نازل­ها تا سال­ها دوام بیاورند که به بیان آنتونوپولوس” این یکی از دست آورد­های ویژه در طول دوره استقرار آبنما بود. ما اکنون دانش بسیار تخصصی در مورد آب دریا با فشار بالا داریم.”

بلندترین-آبنما-عربستان-

 

نورپردازی ستون عظیم آب نیز چالش­هایی را به همراه داشت. ۵۰۰ عدد پروژکتور پر قدرت به جهت نورپردازی آبنما در ۵ جزیره اختصاصی مختلف نصب شده است. مشکل خوردگی تجهیزات توسط آب دریا از طریق پیاده سازی سیستم حفاظت کاتدیک حل شده بود.
این سیستم در سال ۱۹۸۷ برای حفاظت از خطوط لوله و  اثرات مخرب آب دریا و آب در حال سقوط طراحی شده که با استفاده از پنجاه و هفت آند و بیست و نه الکترود در هفده نقطه نصب شده از خوردگی در تجهیزات جلو گیری می شود.  علاوه بر آن، چالش جدید چراغ های مخصوص آبنما مقابله با اثرات ضربه­ای بود که هزاران تن آب از ارتفاع چند صد متری روی آنها می‌بارید.
ظاهر ساده و زیبای این آبنما، بیننده را دچار خطا کرده و تجهیزات پیچیده، تعمیر و نگهداری آن نادیده گرفته می­شود. کل عملیات راه اندازی بلندترین آبنما تحت کنترل رایانه­ بوده و دارای سیستم نگهداری جامع است. ۱۰ تکنسین به طور تمام وقت به نگهداری و بررسی عملکرد فواره اختصاص داده شده اند (از جمله متخصصان چرخش موتورها و مهندسین برق) علاوه بر این، پشتیبانی مستمر از جانب بخش‌های مسئول عملیات و نگهداری شرکت SETE نیز وجود دارد.

کاستاس بنیسیس، مدیر تعمیر و نگهداری عملیات گفت:”ما فقط به دو دلیل آبنما را خاموش می­کنیم. یکی از دلایل تعمیر و نگهداری برنامه ­ریزی شده است که معمولاً سالی یک بار این کار انجام می­شود. دلیل دیگر که به ندرت اتفاق می­افتد، زمانی است که باد از جهتی وزش کند که پرده پاشش قطرات آب را به سمت باغ­های کاخ حمل کند.این کار باعث از بین رفتن چمن ها و گل­های باغ کاخ می­شود.
همچنین این موضوع شایعه­ای را که آبنما با آب شیرین کار می­کند را از بین می برد. تنها آب شیرین استفاده شده در کل مجموعه، سیستم خنک کاری موتورهای الکتریکی پمپ های اصلی و تهویه مطبوع در موتور خانه است. لازم به ذکر است که تاکنون مجبور نبوده‌ایم برای هیچ مشکل یا رویداد غیرمنتظره ای آبنما را خاموش کنیم.” بنیسیس می گوید که “روند بازبینی سالانه این آبنما حدود ۳ هفته به طول می انجامد و این بازبینی ها با دقیقت و جدیت و با توجه به تمام بخش ها و گوشه های پروژه انجام می شود. “
این مطالب، گوشه ای از پشت پرده راه اندازی و بهره برداری از آبنمای کلاسیک و سمبلیک ملک فهد عربستان می باشد. این آبنمای عظیم، یکی از نماد های شهری جده و یکی از جذاب ترین و متفاوت ترین نقاط کانونی شهری در سراسر دنیا می باشد. تماشای این آبنما بسیار نفس گیر و چشم نواز است. این آبنما، بلندترین سازه آبی مصنوعی جهان و نمادی از ایستادگی و استواری است. راز ماندگاری این آبنما در طول ۳۶ سال عملکرد، تعمیر و نگهداری مستمر همراه با تحقیق توسعه در راستای بهبود عملکرد است که در تمام مدت به آن اهتمام ورزیدند.

برچسب‌ها: آبنما، بلندترین آبنما، عربستان، ملک فهد

نوشته‌های مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *